در طی این مطلب قصد داریم تا معرفی بر رزین اپوکسی و آنواع آن در نقاشی ساختمان داشته باشیم.
استفاده تجاری از رزینهای اپوکسی به حدود 50 سال پیش بر میگردد و امروزه از پرکاربردترین مواد در مصارف مختلف هستند. استفاده از آنها تنها به صنایع پوششی محدود نمیشود و در صنایع مختلف مانند هوافضا، مهندسی عمران، صنایع اتومبیل، صنایع شیمیایی، صنایع دریایی و بسیاری دیگر از صنایع به دو صورت خود خشک شونده و گرما خشک به کار میروند. رزینهای اپوکسی به شدت مستعد این هستند که در صنایع مختلف جای خود را باز کنند. اهمیت رزینهای اپوکسی در دو صنعت پوششهای سطح و مهندسی عمران بیشتر است و مقادیر استفاده از این رزین در این دو صنایع تقریبا برابر است.
استفاده تجاری از رزینهای اپوکسی به حدود 50 سال پیش بر میگردد و امروزه از پرکاربردترین مواد در مصارف مختلف هستند. استفاده از آنها تنها به صنایع پوششی محدود نمیشود و در صنایع مختلف مانند هوافضا، مهندسی عمران، صنایع اتومبیل، صنایع شیمیایی، صنایع دریایی و بسیاری دیگر از صنایع به دو صورت خود خشک شونده و گرما خشک به کار میروند. رزینهای اپوکسی به شدت مستعد این هستند که در صنایع مختلف جای خود را باز کنند. اهمیت رزینهای اپوکسی در دو صنعت پوششهای سطح و مهندسی عمران بیشتر است و مقادیر استفاده از این رزین در این دو صنایع تقریبا برابر است.
رزینهای اپوکسی در دستهی رزینهای مصنوعی و گرانقیمت هستند و بنابراین رزینهای همه کاره محسوب نمیشوند. یعنی استفاده از آنها باید توجیه کافی برای قیمت اضافیشان را داشته باشد. تقریبا در همهی موارد رزینهای اپوکسی مقاومت شیمیایی و خوردگی خوبی از خود نشان میدهند و اگر این خصوصیات لازم نباشند فرمولاتور میتواند از رزینهای ارزانتر دیگر استفاده کند و از آنجایی که مقاومت خوردگی خصوصیتی است که معمولا با رزینهای دیگر فراهم نمیشود، یکی از کاربردهای عمدهی آنها در تولید پوششهای ضد خوردگی است. خصوصیت دیگری که فیلم های دارای رزینهای اپوکسی از خود نشان میدهند مقاومت الکتریکی است و از آنها در کاربردهای الکتریکی از قبیل ساخت بردهای الکتریکی و تماس مستقیم با قطعات الکترونیک استفاده میشود. اولین تلاشها برای تولید صنعتی رزینهای اپوکسی، در سال 1927 در ایالات متحده امریکا شروع شد. اما کسانی که رزین اپوکسی را به روشی که امروزه بیشترین راه تولید آنها است به دست آوردند، Dr P. Castan از سوئیس و Dr S. Greenlee از امریکا بودند که این کار را با استفاده از Bisphenol A و Epichlorohydrin انجام دادند.
میتوان گفت که رزینهای اپوکسی از سال 1948 به صورت تجاری در دسترس بودهاند و مصرف جهانی اپوکسیها در سال 1990، 550000 تن بوده است.
پوشش های سطحی را که با استفاده از رزینهای اپوکسی تهیه میشوند میتوان به دستههای زیر دسته بندی کرد.
– رنگ های یک جزئی یا دو جزئی که در دمای محیط Cure میشوند.
– رنگ هایی که در دمای بالا پخت میشوند.
– پوشش های قوطی
– رنگ های خودرویی
– پوشش های پودری
پوشش ها و جوهرهای تابش پخت
روشهای اعمال پوششهای حاوی رزین اپوکسی بسیار متنوع هستند. این روشها شامل روشهای با تکنولوژی بالا مانند الکترودیپوزیشن و اسپری الکترواستاتیک برای پوششهای پودری و یا روشهای معمولی اسپری مایع و روشهای با تکنولوژی پایین مانند استفاده از فرچه و یا رول است. برای مثال قوطیهای مایعات با سرعت 2000 قوطی در دقیقه پوشش داده میشوند. بنابراین یک روش سریع و سرعت پخت بالا مورد نیاز است. برای لاکهای پایهآبی در استفاده داخلی معمولا روش اسپری کردن و پخت با گرما به کار میرود. تجهیزات کشتیها اغلب با رنگهای دو جزئی پخت شونده در محیط (و یا در دماهای پایین) و به روش دستی رنگ میشوند.
بدنه ماشینها ابتدا برای پرایمر به روش الکترودیپوزیشن و بعد با پخت حرارتی پوشش داده میشوند. رنگهای رویهی اتومبیلی (که شامل رزین اپوکسی نیستند) میتوانند به روشهای معمولی اسپری شوند.
رزینهای اپوکسی در دو حالت جامد و مایع یه صورت تجاری موجود هستند. به طور کلی با بالا رفتن جرم مولکولی نقطهی ذوب بالا میرود. گریدهای مختلف رزین اپوکسی گرانرویهای مختلف دارد و برای کم کردن ویسکوزیته میتوان آنها را در حلالهای آلی و یا رقیق کنندههای فعال حل کرد. بعضی از اقسام رزینهای اپوکسی امولسیونی هم موجود هستند.
مولکولهای رزینهای اپوکسی حداقل یک و معمولا دو (و یا بیشتر) گروه اپوکسی دارند. معمولا رزینهای اپوکی با جرم مولکولی بالاتر همان واحد تکرار شوندهی اصلی را دارند. رزینهای اپوکسی که امروزه به صورت تجاری استفاده میشوند بر پایهی دیاپوکساید کردن Bisphenol A (دیفنیل پروپان و یا DPP) هستند. این رزینها از واکنش کندانسیون اپیکلروهیدرین و Bisphenol A حاصل میشوند.
علاوه بر مقاومتهای خوردگی و شیمیایی عالی، رزینهای اپوکسی چسبندگی و خواص مکانیکی خوبی هم از خود نشان میدهند.
رزینهای اپوکسی فقط به تنهایی و با عامل پخت به کار نمیروند. بلکه با واکنشهای شیمیایی مختلفی اصلاح میشوند. برخی از دلایل این اصلاحات به شرح زیر است.
1. در برخی موارد برای رفع شکنندگی فیلمی که از 100% رزین اپوکسی تهیه شده است.
2- کاهش قیمت در فرمولاسیون 100% رزین اپوکسی
3. افزودن برخی خواص شیمیایی و مقاومت خوردگی رزین اپوکسی به سیستمهای رزینی دیگر
4. افزایش مقاومت شیمیایی و خوردگی فیلم پخت شدهی نهایی
5. بهبود مقاومت در برابر هوازدگی (مخصوصا گچی شدن) در رزین اپوکسی خالص
6. ایجاد حلالیت در آب
7. ایجاد خاصیت تابشپزی در رزین اپوکسی